CỔ VAI GÁY - HUYỆT HUYỀN CHUNG

 

1. Giản thuật về huyệt tính:

Huyệt Huyền chung như sau:

“Cốt chất sơ tùng yêu thoái nhuyễn,

trọng dụng huyền chung cân cốt cường”

Tức là “bệnh đau lưng do loãng xương, thì trọng dụng huyệt huyền chung có tác dụng làm mạnh cân cốt”. Huyệt huyền chung thuộc kinh túc thiếu dương đởm, huyệt vị từ mắt cá ngoài đo lên 3 thốn là nơi khí của kinh túc thiếu dương đởm tụ ở đó, Kinh đởm thi theo hai bên sườn của cơ thể mà đi xuống dưới, chưa đến bàn chân, với tượng như là “treo vậy”, tích ngày xưa trẻ còn thường hay treo chuông ở cổ chân chỗ huyệt này mà gọi là “huyền chung” tức là “treo chuông”. Huyệt này tại cẳng chân, từ mắt cá ngoài chân đo lên 3 thốn, phía trước xương mác, là một trong bát hội huyệt, là huyệt hội của tủy. Huyệt huyền chung có tác dụng ích tủy sinh huyết, bổ thận tráng cốt, bình can tức phong, thư cân hoạt lạc, lý khí chỉ thống. <<Châm cứu giáp ất kinh>>: cho rằng: huyền chung điều trị “bụng đầy, trong bụng có nhiệt, không muốn ăn uống”. << Bị cấp thiên kim yếu phương>> có viết: “ trị phong, trị phong, thân thể nặng nhọc tâm phiền, cẳng chân đau”. << Đồng nhân du huyệt châm cứu đồ kinh>> có viết: “trị bụng trướng mãn, gối đau, cân co khiến cho chân không đi được dép, ngồi xuống không thể đứng lên được”. <<Loại kinh đồ dực>> cho rằng: “chủ trị cổ gáy cứng đau, chân tay co không co lại được, lưng gối đau, cức khí cân cốt co đau”. <<Y tông kim giám>> cũng nói huyệt Huyền chung trị liệu “mạn sườn đau, toàn tân ngứa ngáy, ngón chân đau”. Lâm sàng Y học hiện đại nghiên cứu huyệt Huyền chung thường dụng trị liệu cứng cổ, trúng phong, cổ gáy cứng đau, ngực sườn trướng đau, chi dưới nuy tý, yết hầu thũng đau, dưới nách sưng thũng, cước khí, lao hạch, đau thần kinh tọa, đau thần kinh gian sườn, trẻ con, chứng xơ vữa động mạch.

2. Cách châm:

Đầu tiên tìm chọn hai huyệt huyền chung, cho bệnh nhân năm ngửa, dùng cồn sát khuẩn thường quy tại vị trí huyệt, đầu tiên dùng kim số 30 dài 40mm, dùng hai ngón tay cầm kim tiến châm, sau khi châm vào huyệt thì dùng thủ pháp xích phụng nghinh nguyên, đầu tiên tiến vào tầng sâu của huyệt, sau khi đắc khí, thì nâng kim đến tầng nông hơn, sau thi lắc thân kim, sau đó lại tiến châm vào tâng giữa, sau dùng ngón cái và trỏ hai bên đề sáp niệm chuyển. Yêu cầu mỗi lần xoay kim thì lai ngón tay lại xa nhau ra, kết hợp với sau đó lại cầm vào thân kim, sau lại tiếp túc như vậy hình như con chim phương dang đôi cánh bay, yêu cầu châm cảm phải truyền lên phía trên. Mỗi ngày châm 1 lần, lưu kim 30 phút, trong thơi gian lưu châm căn cứ vào bệnh tình và mức độ, thì hành “xích phụng nghinh nguyên” 1-2 lần, để tăng cường cảm giác châm.

Note: Huyền chung được nhiều các bác sỹ đông y coi là một Thần huyệt hay dùng, nhất là hiệu quả dùng điều trị bệnh về cổ gáy.